در پهنه‌ی گسترده‌ی فعالیت‌های اقتصادی صنعت گردشگری و به تبع آن بنگاه‌های اقامتی نقشی بسزا در پویایی و شکوفایی جوامع ایفا می‌کنند. آذربایجان شرقی با پیشینه‌ای غنی در عرصه‌ی فرهنگ و تمدن و جاذبه‌های بی‌شمار طبیعی و تاریخی همواره کانون توجه گردشگران داخلی و خارجی بوده است. این رونق گردشگری لزوم توجه به حقوق و تکالیف شرکت‌های هتلداری را به عنوان ارکان اصلی این صنعت دوچندان می‌سازد. این نوشتار در صدد است تا با نگاهی ژرف‌تر به این حوزه به بررسی مسائل حقوقی مرتبط با این دسته از شرکت‌ها در استان آذربایجان شرقی بپردازد.
در آغاز لازم است به ماهیت حقوقی این بنگاه‌ها توجه کنیم. شرکت‌های هتلداری به عنوان اشخاص حقوقی تابع قوانین عام حاکم بر شرکت‌ها در حقوق تجارت ایران هستند. با این حال به دلیل ویژگی‌های خاص فعالیت‌شان مشمول قوانین و مقررات ویژه‌ای نیز می‌باشند. انتخاب نوع شرکت از جمله سهامی خاص سهامی عام با مسئولیت محدود و یا تضامنی تصمیمی استراتژیک است که باید با در نظر گرفتن اهداف میزان سرمایه تعداد شرکا و ملاحظات مالیاتی اتخاذ شود. هر یک از این قالب‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب بهینه مستلزم بررسی دقیق و مشورت با متخصصان حقوقی و مالی است.
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های حقوقی مرتبط با این کسب‌وکارها قراردادهایی است که با طرف‌های مختلف منعقد می‌کنند. این قراردادها طیف گسترده‌ای را شامل می‌شوند از قراردادهای استخدامی با کارکنان گرفته تا قراردادهای تامین کالا و خدمات با عرضه‌کنندگان قراردادهای رزرو اتاق با مهمانان و قراردادهای همکاری با آژانس‌های مسافرتی. هر یک از این قراردادها واجد نکات حقوقی ظریفی هستند که عدم توجه به آن‌ها می‌تواند منجر به بروز اختلافات و تحمیل خسارات سنگین شود. برای مثال قراردادهای استخدامی باید به دقت تنظیم شوند و حقوق و تکالیف کارفرما و کارگر را به روشنی مشخص نمایند. رعایت قوانین کار و تامین اجتماعی از جمله پرداخت به موقع حقوق و دستمزد بیمه و مزایا از جمله الزامات قانونی است که عدم رعایت آن‌ها می‌تواند منجر به طرح دعوا در مراجع حل اختلاف کار و ورود خسارت به اعتبار و سرمایه شرکت شود.
در خصوص قراردادهای تامین کالا و خدمات لازم است که شرکت‌های هتلداری دقت لازم را در انتخاب عرضه‌کنندگان و انعقاد قراردادهای شفاف و جامع داشته باشند. تعیین دقیق مشخصات کالا و خدمات تعیین زمان و نحوه تحویل تعیین قیمت و نحوه پرداخت تعیین ضمانت‌نامه‌ها و پیش‌بینی راهکارهای حل اختلاف از جمله مواردی است که باید در این قراردادها به دقت مورد توجه قرار گیرند. همچنین لازم است که این بنگاه‌ها از حقوق خود در برابر عرضه‌کنندگانی که به تعهدات خود عمل نمی‌کنند آگاه باشند و در صورت لزوم از طریق مراجع قضایی نسبت به مطالبه خسارت اقدام نمایند.
قراردادهای رزرو اتاق با مهمانان نیز از جمله قراردادهای مهمی هستند که شرکت‌های هتلداری به طور روزمره با آن‌ها سروکار دارند. این قراردادها که معمولاً به صورت آنلاین یا تلفنی منعقد می‌شوند باید شرایط رزرو از جمله قیمت نوع اتاق تاریخ ورود و خروج شرایط کنسلی و جریمه‌های مربوطه را به روشنی مشخص نمایند. همچنین لازم است که این واحدها از حقوق خود در برابر مهمانانی که به تعهدات خود عمل نمی‌کنند آگاه باشند و در صورت لزوم از طریق مراجع قضایی نسبت به مطالبه خسارت اقدام نمایند.
همکاری با آژانس‌های مسافرتی یکی دیگر از جنبه‌های مهم فعالیت این مجموعه‌ها است. قراردادهای همکاری با این آژانس‌ها باید شرایط همکاری از جمله نرخ کمیسیون نحوه بازاریابی و فروش شرایط پرداخت و مسئولیت‌های طرفین را به روشنی مشخص نمایند. همچنین لازم است که این بنگاه‌ها از حقوق خود در برابر آژانس‌هایی که به تعهدات خود عمل نمی‌کنند آگاه باشند و در صورت لزوم از طریق مراجع قضایی نسبت به مطالبه خسارت اقدام نمایند.
علاوه بر قراردادها رعایت قوانین و مقررات مربوط به بهداشت ایمنی و محیط زیست نیز از جمله الزامات قانونی است که شرکت‌های هتلداری باید به آن‌ها پایبند باشند. اخذ مجوزهای لازم از مراجع ذیصلاح رعایت استانداردهای بهداشتی در تهیه و نگهداری مواد غذایی رعایت استانداردهای ایمنی در تجهیزات و تاسیسات و رعایت قوانین مربوط به حفظ محیط زیست از جمله مواردی است که عدم رعایت آن‌ها می‌تواند منجر به تعطیلی بنگاه و یا تحمیل جریمه‌های سنگین شود.
در سال‌های اخیر با گسترش استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات مسائل حقوقی جدیدی در حوزه فعالیت این واحدها مطرح شده است. حفظ حریم خصوصی مهمانان امنیت اطلاعات شخصی آن‌ها و رعایت قوانین مربوط به تجارت الکترونیک از جمله چالش‌هایی هستند که این بنگاه‌ها با آن‌ها روبرو هستند. لازم است که این واحدها با اتخاذ تدابیر امنیتی مناسب و آموزش کارکنان خود از اطلاعات شخصی مهمانان محافظت نموده و از نقض قوانین مربوط به حریم خصوصی و تجارت الکترونیک جلوگیری نمایند.
یکی دیگر از مسائل حقوقی مهم مرتبط با این عرصه مسئولیت مدنی است. شرکت‌های هتلداری در قبال خساراتی که به مهمانان یا اشخاص ثالث وارد می‌شود مسئول هستند. این خسارات می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد از جمله سهل‌انگاری کارکنان نقص در تجهیزات و تاسیسات و یا حوادث غیرمترقبه. لازم است که این واحدها با اخذ بیمه‌های مسئولیت مدنی مناسب خود را در برابر این خطرات بیمه نمایند و در صورت بروز حادثه نسبت به جبران خسارات وارده اقدام نمایند.
لازم به ذکر است که مسائل حقوقی مرتبط با این واحدها بسیار متنوع و پیچیده هستند و نیازمند بررسی دقیق و تخصصی می‌باشند. توصیه می‌شود که شرکت‌های هتلداری همواره از مشاوره حقوقی متخصصان بهره‌مند شده و در تنظیم قراردادها و رعایت قوانین و مقررات مربوطه دقت لازم را داشته باشند. همچنین لازم است که این واحدها با آموزش کارکنان خود آن‌ها را با مسائل حقوقی مرتبط با فعالیت‌شان آشنا نموده و از بروز تخلفات و اختلافات جلوگیری نمایند.
در استان آذربایجان شرقی با توجه به پتانسیل بالای گردشگری و وجود جاذبه‌های فراوان ضرورت توجه به این مسائل حقوقی بیش از پیش احساس می‌شود. امید است با آگاهی‌بخشی و آموزش فعالان این عرصه شاهد توسعه پایدار صنعت گردشگری و ارتقای جایگاه بنگاه‌های اقامتی در این استان باشیم.
دیدگاهتان را بنویسید