در پهنه تجارت جهانی حمل و نقل دریایی نقشی حیاتی ایفا میکند و شرکتهای کشتیرانی به عنوان بازوهای اجرایی این صنعت در توسعه اقتصادی کشورها و تبادل کالا بین ملتها نقش بسزایی دارند. آذربایجان شرقی با موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد خود و دسترسی به دریای خزر از دیرباز در مسیرهای تجاری قرار داشته و ه نیز با توسعه زیرساختهای بندری و ناوگان دریایی به دنبال ایفای نقشی پررنگتر در این عرصه است.
فعالیت شرکتهای کشتیرانی همچون هر فعالیت اقتصادی دیگری با مخاطرات و چالشهای حقوقی متعددی روبرو است. این چالشها میتوانند ناشی از عوامل مختلفی همچون پیچیدگی قوانین و مقررات بینالمللی ماهیت فراملی فعالیتهای دریایی و آسیبپذیری این صنعت در برابر جرائم و تخلفات مختلف باشند. به همین دلیل بررسی حقوقی جرائم مرتبط با حقوق شرکتهای کشتیرانی از اهمیت ویژهای برخوردار است تا از این طریق بتوان از حقوق این شرکتها صیانت کرده و زمینه را برای فعالیت سالم و سودآور آنها فراهم نمود.
یکی از مهمترین جنبههای حقوقی مرتبط با فعالیت شرکتهای کشتیرانی موضوع قراردادهای حمل و نقل دریایی است. این قراردادها که معمولاً تحت عنوان «بارنامه» یا «چارتر پارتی» تنظیم میشوند حقوق و تعهدات طرفین معامله یعنی صاحب کالا و شرکت کشتیرانی را مشخص میکنند. نقض مفاد این قراردادها میتواند منجر به بروز اختلافات حقوقی پیچیدهای شود که نیازمند رسیدگی دقیق و تخصصی است. به عنوان مثال تأخیر در تحویل کالا آسیب دیدن محموله در حین حمل و نقل و یا عدم پرداخت کرایه حمل از جمله مواردی هستند که میتوانند منشأ اختلافات حقوقی بین طرفین باشند.
علاوه بر قراردادهای حمل و نقل شرکتهای کشتیرانی با طیف گستردهای از قوانین و مقررات دیگر نیز مواجه هستند. این قوانین و مقررات میتوانند مربوط به حوزههای مختلفی همچون ایمنی دریایی حفاظت از محیط زیست حقوق کار و مسائل گمرکی باشند. نقض هر یک از این قوانین میتواند منجر به اعمال مجازاتهای سنگین علیه شرکتهای کشتیرانی شود. به عنوان مثال تخلیه غیرقانونی مواد آلاینده در دریا عدم رعایت استانداردهای ایمنی در کشتیها و یا استخدام نیروی کار غیرمجاز از جمله مواردی هستند که میتوانند مشمول پیگرد قانونی قرار گیرند.
یکی دیگر از چالشهای حقوقی مهمی که شرکتهای کشتیرانی با آن روبرو هستند موضوع بیمه دریایی است. با توجه به مخاطرات بالای فعالیتهای دریایی شرکتهای کشتیرانی ملزم به بیمه نمودن کشتیها و محمولههای خود در برابر خطرات مختلف هستند. با این حال اختلافات حقوقی متعددی ممکن است بین شرکتهای کشتیرانی و شرکتهای بیمه در خصوص پوشش بیمهای و میزان خسارات وارده بروز کند. به عنوان مثال اختلاف در تفسیر شرایط بیمهنامه اختلاف در تعیین علت وقوع حادثه و یا اختلاف در ارزیابی میزان خسارات از جمله مواردی هستند که میتوانند منجر به طرح دعوی در مراجع قضایی شوند.
همچنین فعالیت شرکتهای کشتیرانی در معرض جرائم مختلفی قرار دارد. قاچاق کالا قاچاق مواد مخدر سرقت دریایی و تخریب عمدی کشتیها از جمله جرائمی هستند که میتوانند خسارات جبرانناپذیری به شرکتهای کشتیرانی وارد کنند. مقابله با این جرائم نیازمند همکاری نزدیک بین شرکتهای کشتیرانی نهادهای انتظامی و مراجع قضایی است. علاوه بر این شرکتهای کشتیرانی باید با اتخاذ تدابیر امنیتی مناسب از جمله نصب سیستمهای نظارتی پیشرفته و آموزش پرسنل تلاش کنند تا از وقوع جرائم جلوگیری کنند.
در استان آذربایجان شرقی با توجه به توسعه روزافزون فعالیتهای تجاری و صنعتی اهمیت بررسی حقوقی جرائم مرتبط با حقوق شرکتهای کشتیرانی دوچندان میشود. توسعه بنادر و زیرساختهای حمل و نقل دریایی در این استان زمینه را برای حضور فعالتر شرکتهای کشتیرانی در عرصه تجارت بینالمللی فراهم کرده است. با این حال این توسعه باید با توجه به مسائل حقوقی و امنیتی همراه باشد تا از حقوق شرکتهای کشتیرانی محافظت شود و از بروز جرائم و تخلفات جلوگیری گردد.
برای دستیابی به این هدف لازم است که اقدامات زیر صورت گیرد
تقویت قوانین و مقررات مربوط به حمل و نقل دریایی
دیدگاهتان را بنویسید