در پهنه‌ی پرآشوب منازعات حقوقی جایی که ظرافت‌های قانونی در تار و پود روابط اجتماعی تنیده شده‌اند حضور یک راهنما یک متخصص و یک مدافع امری حیاتی و گریزناپذیر به نظر می‌رسد. در این میان وکیل به عنوان سکاندار کشتی سرگردان عدالت نقشی بی‌بدیل در احقاق حقوق و استقرار نظم ایفا می‌کند. این نقش‌آفرینی زمانی پررنگ‌تر می‌شود که پای حقوق مالکیت فکری به میان آید؛ حقوقی که بنیان‌های نوآوری و خلاقیت را مستحکم ساخته و موتور محرکه‌ی پیشرفت جوامع مدرن به شمار می‌رود.
در آذربایجان شرقی این خطه‌ی هنرپرور و خاستگاه اندیشه‌های نو اهمیت پاسداشت حقوق مالکیت فکری بیش از پیش احساس می‌شود. از دیرباز این منطقه مهد پرورش هنرمندان صنعتگران و مبتکرانی بوده که با دستان توانمند و ذهن‌های خلاق خود گنجینه‌های ارزشمندی را به فرهنگ و اقتصاد این سرزمین هدیه کرده‌اند. فرش‌های نفیس تبریز سفال‌های چشم‌نواز زنوز قلم‌زنی‌های هنرمندانه‌ی اهر و صنایع دستی بی‌نظیر مراغه تنها گوشه‌ای از میراث غنی این خطه هستند که نیازمند حمایت و حفاظت در برابر سودجویی و تعدی متجاوزان می‌باشند.
اما پیچیده و پویای دستیابی به این حمایت و حفاظت مستلزم آگاهی و تسلط بر قوانین و مقررات مربوط به حقوق مالکیت فکری است. قوانین و مقرراتی که همچون هزارتویی پیچیده نیازمند راهنمایی خبره و کارآزموده دارد. اینجاست که نقش وکیل به عنوان متخصص حقوق مالکیت فکری برجسته می‌شود.
وکیل با اشراف کامل بر قوانین و رویه‌های قضایی می‌تواند به عنوان مشاور امین و راهنمای دلسوز صاحبان حقوق مالکیت فکری را در تمامی مراحل از ثبت اثر تا دفاع از آن در برابر تعرض یاری رساند. او می‌تواند با بررسی دقیق و موشکافانه اسناد و مدارک نسبت به اعتبار و اصالت ادعای مالکیت اظهارنظر کارشناسانه نماید و با ارائه راهکارهای قانونی مناسب از تضییع حقوق موکل خود جلوگیری کند.
در دعاوی مربوط به حقوق مالکیت فکری ظرافت‌ها و پیچیدگی‌های خاصی وجود دارد که تنها وکیلی متخصص و مجرب قادر به درک و مدیریت آن‌هاست. تشخیص دقیق مصادیق نقض حقوق مالکیت فکری ارزیابی خسارات ناشی از این نقض و ارائه دلایل و مستندات متقن به دادگاه از جمله وظایف خطیری است که بر عهده‌ی وکیل قرار دارد.
به عنوان مثال در پرونده‌های مربوط به نقض حق اختراع وکیل باید بتواند با تسلط بر مبانی علمی و فنی ادعای نوآوری و ابتکار مخترع را اثبات نماید و با ارائه مستندات کافی از حقوق وی در برابر سودجویان دفاع کند. یا در پرونده‌های مربوط به نقض حق علامت تجاری وکیل باید بتواند با استناد به سوابق تجاری و تبلیغاتی موکل خود ثابت نماید که علامت تجاری وی دارای شهرت و اعتبار کافی است و استفاده‌ی غیرمجاز از آن موجب گمراهی مصرف‌کنندگان و تضییع حقوق موکل شده است.
در آذربایجان شرقی با وجود ظرفیت‌های بالقوه فراوان در زمینه‌ی نوآوری و خلاقیت متاسفانه آگاهی و شناخت کافی نسبت به حقوق مالکیت فکری وجود ندارد. بسیاری از هنرمندان صنعتگران و مبتکران به دلیل عدم اطلاع از حقوق خود در معرض سوء استفاده و تعدی متجاوزان قرار می‌گیرند. در چنین شرایطی نقش وکیل به عنوان مروج فرهنگ احترام به حقوق مالکیت فکری و آگاه‌ساز جامعه اهمیت ویژه‌ای می‌یابد.
وکیل می‌تواند با برگزاری کارگاه‌های آموزشی سمینارها و نشست‌های تخصصی صاحبان حقوق مالکیت فکری را با حقوق و تکالیف خود آشنا سازد و با ارائه مشاوره‌های حقوقی رایگان به آن‌ها در حفظ و حراست از دارایی‌های فکری خود کمک کند. او می‌تواند با همکاری با رسانه‌های جمعی و سازمان‌های مردم‌نهاد نسبت به اهمیت پاسداشت حقوق مالکیت فکری در سطح جامعه آگاهی‌رسانی نماید و با ترویج فرهنگ احترام به این حقوق زمینه‌های رشد و شکوفایی نوآوری و خلاقیت را در آذربایجان شرقی فراهم سازد.
علاوه بر این وکیل می‌تواند با ارائه پیشنهادات اصلاحی به مراجع قانون‌گذاری در جهت بهبود قوانین و مقررات مربوط به حقوق مالکیت فکری گام بردارد. او می‌تواند با بررسی نقاط ضعف و ابهامات موجود در قوانین راهکارهایی را برای رفع این مشکلات ارائه دهد و با پیشنهاد تصویب قوانین جدید از حقوق صاحبان مالکیت فکری به نحو بهتری حمایت نماید.
به عنوان مثال در حال حاضر یکی از چالش‌های اصلی در زمینه‌ی حقوق مالکیت فکری در ایران ضعف در اجرای قوانین و مقررات است. بسیاری از پرونده‌های مربوط به نقض حقوق مالکیت فکری به دلیل طولانی شدن روند رسیدگی و عدم قاطعیت در صدور احکام به نتیجه‌ی مطلوب نمی‌رسند. وکیل می‌تواند با ارائه پیشنهاداتی برای تسریع در روند رسیدگی به این پرونده‌ها و افزایش ضمانت اجرای احکام صادره در جهت بهبود وضعیت موجود گام بردارد.
همچنین یکی دیگر از چالش‌های موجود عدم هماهنگی بین قوانین و مقررات داخلی و بین‌المللی در زمینه‌ی حقوق مالکیت فکری است. با توجه به عضویت ایران در سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) ضرورت دارد که قوانین و مقررات داخلی کشور با استانداردهای بین‌المللی هماهنگ شوند. وکیل می‌تواند با ارائه پیشنهاداتی برای اصلاح قوانین و مقررات داخلی بر اساس معاهدات و کنوانسیون‌های بین‌المللی در جهت رفع این ناهماهنگی‌ها گام بردارد.
می‌توان گفت که وکیل به عنوان یک متخصص حقوقی یک مشاور امین و یک مدافع دلسوز نقشی حیاتی و بی‌بدیل در حفظ و حراست از حقوق مالکیت فکری در آذربایجان شرقی ایفا می‌کند. او با آگاهی از قوانین و مقررات مربوطه با تسلط بر رویه‌های قضایی و با تعهد به اخلاق حرفه‌ای می‌تواند به صاحبان حقوق مالکیت فکری در احقاق حقوق خود یاری رساند و با ترویج فرهنگ احترام به این حقوق زمینه‌های رشد و شکوفایی نوآوری و خلاقیت را در این خطه فراهم سازد.
از آنجا که تبریز به عنوان پایتخت دوم ایران و قطب صنعتی و تجاری شمال غرب کشور همواره در مسیر توسعه و پیشرفت گام برداشته است لزوم توجه به حقوق مالکیت فکری و نقش وکیل در این زمینه بیش از پیش احساس می‌شود. صنایع دستی فاخر کارخانجات بزرگ و کوچک شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌های نوپا همگی نیازمند حمایت و حفاظت از دارایی‌های فکری خود هستند و وکیل می‌تواند به عنوان یک همراه و راهنما در این مسیر دشوار آن‌ها را یاری رساند.
بنابراین توصیه می‌شود که صاحبان حقوق مالکیت فکری در آذربایجان شرقی قبل از هرگونه اقدام حقوقی با یک وکیل متخصص مشورت نمایند و از راهنمایی‌های او در جهت حفظ و حراست از حقوق خود بهره‌مند شوند. همچنین از وکلای محترم نیز انتظار می‌رود که با تعهد به اخلاق حرفه‌ای و با بهره‌گیری از دانش و تجربه خود در جهت احقاق حقوق موکلین خود نهایت تلاش خود را به کار گیرند و با ترویج فرهنگ احترام به حقوق مالکیت فکری در توسعه و پیشرفت آذربایجان شرقی سهیم باشند.
در خاتمه لازم به ذکر است که این مقاله تنها به بیان کلیات موضوع پرداخته و نمی‌تواند جایگزین مشاوره حقوقی تخصصی شود. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت راهنمایی‌های حقوقی متناسب با شرایط خاص خود توصیه می‌شود که با یک وکیل متخصص در زمینه حقوق مالکیت فکری مشورت نمایید. امید است که این مقاله گامی هرچند کوچک در جهت ارتقای آگاهی عمومی نسبت به اهمیت حقوق مالکیت فکری و نقش وکیل در این زمینه باشد.
دیدگاهتان را بنویسید