در گستره‌ی پویای تبلیغات جایی که ایده‌ها با رنگ‌ها و نورها در هم می‌آمیزند و پیام‌ها در گوشه و کنار شهر طنین‌انداز می‌شوند مسئله‌ی حفاظت از حقوق آفرینندگان و نوآوران اهمیتی دوچندان می‌یابد. این اهمیت به‌ویژه در فضاهای عمومی خود را بیشتر نمایان می‌سازد؛ زیرا تبلیغات محیطی به دلیل دسترسی گسترده و مواجهه روزانه با مخاطبان به بستری ارزشمند برای انتقال پیام‌های تجاری فرهنگی و اجتماعی تبدیل شده‌اند.
در استان آذربایجان شرقی این گستره‌ی بصری با تنوع فرهنگی تاریخی و هنری‌اش رنگ و بویی خاص به خود گرفته است. از خیابان‌های پرتردد تبریز پایتخت این استان تا جاده‌های کوهستانی و دشت‌های سرسبز تبلیغات محیطی با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بصری و محتوایی تلاش می‌کنند تا توجه مخاطبان را به خود جلب کنند. اما در این میان پرسش اساسی این است که چگونه می‌توان از حقوق مالکیت فکری در این صنعت پویا و در حال تحول صیانت کرد؟
تبلیغات محیطی طیف گسترده‌ای از ابزارها و رسانه‌ها را در بر می‌گیرد؛ از بیلبوردهای بزرگراهی و تابلوهای تبلیغاتی در مراکز شهر تا استندهای تبلیغاتی در فرودگاه‌ها و ایستگاه‌های قطار و حتی نقاشی‌های دیواری و تبلیغات روی وسایل حمل‌ونقل عمومی. هر یک از این ابزارها نیازمند طراحی ایده پردازی و اجرای خلاقانه هستند و در نتیجه حقوق مالکیت فکری متعددی را ایجاد می‌کنند.
حق کپی‌رایت به عنوان یکی از مهم‌ترین شاخه‌های مالکیت فکری از آثار ادبی و هنری از جمله طرح‌های گرافیکی تصاویر شعارها و متون تبلیغاتی حمایت می‌کند. این حق به پدیدآورنده اثر اجازه می‌دهد تا از تکثیر توزیع اقتباس و نمایش عمومی اثر خود جلوگیری کند. در صنعت تبلیغات محیطی کپی‌رایت نقش مهمی در حفاظت از خلاقیت و نوآوری دارد و از سوء استفاده از طرح‌ها و ایده‌های تبلیغاتی دیگران جلوگیری می‌کند.
علامت تجاری یکی دیگر از ابزارهای مهم حفاظت از مالکیت فکری در تبلیغات محیطی است. علامت تجاری نشانه‌ای است که برای تمایز کالاها و خدمات یک شرکت از کالاها و خدمات شرکت‌های دیگر استفاده می‌شود. این علامت می‌تواند شامل نام لوگو شعار یا هر نشانه دیگری باشد که به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا محصولات و خدمات یک شرکت را شناسایی کنند. در تبلیغات محیطی علامت تجاری نقش مهمی در ایجاد شناخت برند و جلب توجه مخاطبان دارد.
علاوه بر کپی‌رایت و علامت تجاری اختراعات نیز می‌توانند در صنعت تبلیغات محیطی نقش مهمی ایفا کنند. به عنوان مثال اختراع یک سیستم جدید نورپردازی برای بیلبوردها یا یک روش نوین برای نصب تابلوهای تبلیغاتی می‌تواند ارزش تجاری قابل توجهی داشته باشد.
با توجه به اهمیت حقوق مالکیت فکری در صنعت تبلیغات محیطی آذربایجان شرقی لازم است تا فعالان این حوزه از جمله طراحان تولیدکنندگان آژانس‌های تبلیغاتی و صاحبان کسب‌وکار با این حقوق آشنا باشند و برای حفاظت از آنها اقدام کنند. این اقدامات می‌تواند شامل ثبت علامت تجاری ثبت طرح‌های صنعتی اخذ مجوزهای لازم برای استفاده از آثار دیگران و انعقاد قراردادهای مناسب با طراحان و تولیدکنندگان باشد.
از سوی دیگر نهادهای دولتی و قضایی نیز نقش مهمی در حمایت از حقوق مالکیت فکری در صنعت تبلیغات محیطی ایفا می‌کنند. این نهادها باید با آموزش و اطلاع‌رسانی آگاهی عمومی را نسبت به اهمیت این حقوق افزایش دهند و با برخورد قاطع با متخلفان از حقوق پدیدآورندگان و نوآوران حمایت کنند.
تبریز به عنوان مرکز اقتصادی و فرهنگی آذربایجان شرقی نقشی کلیدی در توسعه صنعت تبلیغات محیطی این استان ایفا می‌کند. این شهر با داشتن دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی متعدد نیروی انسانی متخصص و خلاقی را برای این صنعت تربیت می‌کند. همچنین وجود شرکت‌های تبلیغاتی و آژانس‌های بازاریابی فعال در تبریز به رونق و توسعه این صنعت کمک می‌کند.
با این حال چالش‌هایی نیز در زمینه حفاظت از وجود دارد. یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها عدم آگاهی کافی فعالان این حوزه نسبت به حقوق مالکیت فکری است. بسیاری از طراحان و تولیدکنندگان به دلیل عدم اطلاع از قوانین و مقررات مربوطه ناخواسته حقوق دیگران را نقض می‌کنند.
چالش دیگر ضعف در اجرای قوانین و مقررات مربوط به مالکیت فکری است. متاسفانه در بسیاری از موارد تخلفات مربوط به مالکیت فکری در صنعت تبلیغات محیطی بدون پیگیری و مجازات باقی می‌مانند. این امر باعث می‌شود تا متخلفان جری نشوند و به نقض حقوق دیگران ادامه دهند.
برای رفع این چالش‌ها لازم است تا اقدامات زیر انجام شود
افزایش آگاهی عمومی نسبت به حقوق مالکیت فکری
دیدگاهتان را بنویسید