در عصر کنونی دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی مطلوب از اساسی‌ترین حقوق شهروندان به شمار می‌رود. داروخانه‌ها به عنوان یکی از ارکان اصلی این منظومه نقشی حیاتی در تأمین دارو و ارائه مشاوره‌های دارویی ایفا می‌کنند. با این حال گاه پیش می‌آید که ارائه خدمات در این مراکز با کاستی‌ها و تخلفاتی همراه باشد که نارضایتی و نگرانی را در میان مراجعین برمی‌انگیزد. از این رو آگاهی از سازوکارهای قانونی و رویه‌های موجود برای طرح شکایت از داروخانه‌ها امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است.
در این میان استان خراسان رضوی به عنوان یکی از قطب‌های گردشگری مذهبی و زیارتی ایران سالانه پذیرای خیل عظیمی از زائران و مسافران است. این امر ضرورت نظارت دقیق و مستمر بر عملکرد داروخانه‌های این استان به ویژه در شهر مشهد را دوچندان می‌سازد. متأسفانه گزارش‌هایی مبنی بر کمبود دارو ارائه اطلاعات نادرست فروش داروهای تقلبی یا تاریخ‌گذشته و عدم رعایت تعرفه‌های مصوب در برخی از داروخانه‌های این استان به گوش می‌رسد. این مسائل نه تنها سلامت و ایمنی شهروندان را به خطر می‌اندازند بلکه اعتماد عمومی به نظام دارویی کشور را نیز خدشه‌دار می‌کنند.
برای مقابله با این چالش‌ها سازوکارهای متعددی برای طرح شکایت از داروخانه‌ها در نظر گرفته شده است. نخستین گام مراجعه به مسئول فنی داروخانه و طرح موضوع با ایشان است. در بسیاری از موارد این امر می‌تواند به حل مسالمت‌آمیز مشکل منجر شود. با این حال اگر این روش کارساز نبود می‌توان از طریق مراجع ذی‌صلاح قانونی شکایت خود را پیگیری کرد.
یکی از مهم‌ترین این مراجع سازمان غذا و دارو است. این سازمان به عنوان متولی اصلی نظارت بر داروخانه‌ها مسئول رسیدگی به شکایات مربوط به کیفیت قیمت و نحوه ارائه خدمات دارویی است. شهروندان می‌توانند از طریق وب‌سایت تلفن یا مراجعه حضوری به دفاتر این سازمان شکایت خود را ثبت کنند. سازمان غذا و دارو پس از بررسی مستندات و انجام تحقیقات لازم در صورت احراز تخلف اقدام به صدور رأی و اعمال مجازات‌های قانونی خواهد کرد.
علاوه بر سازمان غذا و دارو سازمان تعزیرات حکومتی نیز صلاحیت رسیدگی به برخی از تخلفات داروخانه‌ها به ویژه گران‌فروشی و احتکار دارو را دارد. این سازمان با دریافت گزارش‌های مردمی و انجام بازرسی‌های دوره‌ای با متخلفین برخورد قانونی می‌کند. همچنین شهروندان می‌توانند از طریق سامانه 124 گزارش‌های خود را در این زمینه به سازمان تعزیرات حکومتی اعلام کنند.
در مواردی که تخلف داروخانه منجر به خسارت جانی یا مالی به بیمار شود امکان طرح شکایت در مراجع قضایی نیز وجود دارد. در این صورت بیمار می‌تواند با ارائه مستندات و مدارک لازم از داروخانه متخلف شکایت کرده و خواستار جبران خسارت شود. دادگاه پس از بررسی پرونده و استماع اظهارات طرفین رأی مقتضی را صادر خواهد کرد.
یکی از مهم‌ترین نکاتی که در هنگام طرح شکایت از داروخانه باید به آن توجه داشت ارائه مستندات و مدارک کافی است. این مستندات می‌تواند شامل فاکتور خرید دارو نسخه پزشک عکس یا فیلم از تخلف صورت‌گرفته و یا شهادت شهود باشد. هرچه مستندات ارائه شده کامل‌تر و دقیق‌تر باشد احتمال موفقیت در پیگیری شکایت بیشتر خواهد بود.
در این میان نقش رسانه‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد نیز نباید نادیده گرفته شود. رسانه‌ها می‌توانند با اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی به شهروندان آن‌ها را با حقوق خود در زمینه دریافت خدمات دارویی آشنا کرده و آن‌ها را تشویق به طرح شکایت در صورت مشاهده تخلف کنند. سازمان‌های مردم‌نهاد نیز می‌توانند با ارائه مشاوره‌های حقوقی و حمایت از بیماران در پیگیری شکایات آن‌ها نقش مؤثری ایفا کنند.
استان خراسان رضوی با توجه به موقعیت خاص خود نیازمند توجه ویژه‌ای در زمینه نظارت بر داروخانه‌ها است. مسئولان این استان باید با تقویت نظارت‌ها افزایش بازرسی‌ها و برخورد قاطع با متخلفین از حقوق شهروندان و زائران در زمینه دریافت خدمات دارویی مطلوب صیانت کنند. همچنین آموزش و آگاهی‌بخشی به شهروندان در زمینه حقوق آن‌ها و نحوه طرح شکایت می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از تخلفات و ارتقای کیفیت خدمات دارویی ایفا کند.
علاوه بر موارد ذکر شده استفاده از فناوری‌های نوین نیز می‌تواند در بهبود فرآیند نظارت بر داروخانه‌ها مؤثر باشد. به عنوان مثال ایجاد یک سامانه آنلاین برای ثبت و پیگیری شکایات می‌تواند دسترسی شهروندان به این خدمات را آسان‌تر کرده و سرعت رسیدگی به شکایات را افزایش دهد. همچنین استفاده از سامانه‌های هوشمند برای رصد و پایش داروخانه‌ها می‌تواند به شناسایی تخلفات و پیشگیری از وقوع آن‌ها کمک کند.
باید به این نکته توجه داشت که طرح شکایت از داروخانه تنها راه احقاق حقوق شهروندان نیست. بلکه هدف اصلی باید ارتقای کیفیت خدمات دارویی و پیشگیری از وقوع تخلفات باشد. برای دستیابی به این هدف لازم است که تمامی ذی‌نفعان از جمله سازمان‌های دولتی داروخانه‌ها رسانه‌ها سازمان‌های مردم‌نهاد و شهروندان با یکدیگر همکاری کرده و در جهت بهبود نظام دارویی کشور گام بردارند. در این راستا آموزش و توانمندسازی کارکنان داروخانه‌ها ارتقای سطح آگاهی شهروندان و ایجاد یک فضای شفاف و رقابتی در بازار دارو می‌تواند نقش مهمی ایفا کند.
یادآوری این نکته ضروری است که شکایت از داروخانه حق قانونی هر شهروند است. اما باید از این حق به نحو مسئولانه و آگاهانه استفاده کرد. طرح شکایت‌های بی‌مورد و غیرمستند نه تنها به حل مشکلات کمکی نمی‌کند بلکه می‌تواند باعث اتلاف وقت و انرژی مراجع ذی‌صلاح شده و به اعتماد عمومی به نظام دارویی کشور آسیب برساند. بنابراین قبل از طرح شکایت باید از صحت و سقم اطلاعات خود اطمینان حاصل کرده و با ارائه مستندات کافی به پیگیری موضوع پرداخت.
با امید به اینکه با تلاش و همکاری همه جانبه شاهد ارتقای روزافزون کیفیت خدمات دارویی در کشور باشیم و اعتماد عمومی به این بخش مهم از نظام سلامت را تقویت کنیم. استان خراسان رضوی و شهر مشهد به عنوان پیشگامان ارائه خدمات بهداشتی و درمانی مطلوب می‌توانند در این زمینه الگویی برای سایر نقاط کشور باشند.
همچنین در پیگیری این قبیل موارد دقت فرمایید که به سرعت عمل کنید چرا که با گذر زمان دسترسی به اسناد و مدارک و خاطرات افراد دشوار تر شده و امکان پیگیری و اثبات تخلف دشوار تر می شود . به عنوان مثال فاکتور های خرید دارو را هرگز دور نیاندازید و در صورت امکان تصویری از نسخه پزشک تهیه نمایید . به یاد داشته باشید که هر چه مدارک شما دقیق تر و کامل تر باشد شانس موفقیت شما در این مسیر بیشتر خواهد بود.
دیدگاهتان را بنویسید