در پهنه پرآشوب زندگی شهری جایی که دیوارهای منازل در مجاورت یکدیگر قد علم کرده‌اند و همسایگی همچون ریسمانی نامرئی سرنوشت افراد را به هم گره زده است گاه زمزمه‌هایی از نارضایتی و شکایت به گوش می‌رسد. این زمزمه‌ها غالباً ریشه در اختلافاتی دارند که از دل فعالیت‌های عمرانی و ساخت‌وسازهای همسایگان سر برآورده‌اند. هنگامی که صدای کوبش‌ها و لرزش‌ها آرامش شبانگاهی را بر هم می‌زند و گرد و غبار آسمان آبی را تیره و تار می‌کند صبر و تحمل افراد به سر می‌آید و در پی یافتن راهی برای احقاق حقوق خود برمی‌آیند.
در این میان موضوعی که ذهن بسیاری از شهروندان را به خود مشغول کرده چگونگی طرح شکایت از ساخت و سازهای مزاحم همسایه است. این مسئله از آن جهت اهمیت دارد که نه تنها بر کیفیت زندگی افراد تأثیر می‌گذارد بلکه می‌تواند روابط اجتماعی را نیز دستخوش تغییر و تحول کند. بنابراین آگاهی از قوانین و مقررات مربوطه شناخت مراجع ذیصلاح و تسلط بر نحوه طرح شکایت از جمله ضروریاتی است که هر شهروندی باید به آن مجهز باشد.
تصور کنید در یکی از شهرهای پرهیاهوی ایران همچون تهران اصفهان مشهد یا شیراز زندگی می‌کنید. صبح هنگام با صدای دلخراش دریل و پتک از خواب می‌پرید و متوجه می‌شوید که همسایه شما بدون اطلاع قبلی اقدام به تخریب و بازسازی منزل خود کرده است. این وضعیت نه تنها آرامش شما را سلب می‌کند بلکه باعث ایجاد مزاحمت‌های دیگری نیز می‌شود. برای مثال تردد کارگران و ماشین‌آلات سنگین عبور و مرور را در کوچه و خیابان مختل می‌کند و گرد و غبار ناشی از تخریب وارد منزل شما شده و سلامتی شما و خانواده‌تان را به خطر می‌اندازد.
در چنین شرایطی اولین سوالی که به ذهن شما خطور می‌کند این است که آیا این ساخت و ساز مجوزهای لازم را دارد یا خیر؟ و اگر مجوز دارد آیا مطابق با قوانین و مقررات مربوطه انجام می‌شود؟ برای پاسخ به این سوالات باید به مراجع ذیصلاح مراجعه کرده و از وضعیت قانونی ساخت و ساز مطلع شوید.
یکی از مهم‌ترین مراجعی که می‌توانید به آن مراجعه کنید شهرداری است. شهرداری مسئول صدور پروانه ساختمانی و نظارت بر اجرای صحیح آن است. بنابراین می‌توانید با مراجعه به شهرداری منطقه خود از وجود یا عدم وجود پروانه ساختمانی برای ملک همسایه مطلع شوید. همچنین می‌توانید از شهرداری بخواهید که بر نحوه اجرای ساخت و ساز نظارت کند و در صورت مشاهده هرگونه تخلف اقدامات قانونی لازم را انجام دهد.
علاوه بر شهرداری می‌توانید به سازمان نظام مهندسی ساختمان نیز مراجعه کنید. این سازمان مسئول نظارت بر عملکرد مهندسان ناظر و مجریان ساختمانی است. در صورتی که احساس می‌کنید ساخت و ساز همسایه به درستی انجام نمی‌شود و ممکن است باعث ایجاد خسارت به ملک شما شود می‌توانید با سازمان نظام مهندسی ساختمان تماس بگیرید و از آن‌ها بخواهید که موضوع را بررسی کنند.
اما فرض کنید که پس از مراجعه به شهرداری و سازمان نظام مهندسی ساختمان متوجه می‌شوید که ساخت و ساز همسایه مجوز دارد و مطابق با قوانین و مقررات مربوطه انجام می‌شود. در این صورت آیا باز هم می‌توانید از همسایه خود شکایت کنید؟ پاسخ این سوال مثبت است. حتی اگر ساخت و ساز همسایه قانونی باشد باز هم می‌توانید در صورتی که باعث ایجاد مزاحمت برای شما شود از او شکایت کنید.
طبق قانون مدنی هرگاه کسی در ملک خود عملی انجام دهد که باعث ایجاد مزاحمت برای همسایه شود مکلف است از آن عمل خودداری کند. بنابراین اگر ساخت و ساز همسایه باعث ایجاد سر و صدا گرد و غبار لرزش یا هرگونه مزاحمت دیگری برای شما شود می‌توانید از او شکایت کنید و از دادگاه بخواهید که او را از ادامه ساخت و ساز منع کند.
برای طرح شکایت از ساخت و ساز همسایه باید ابتدا یک دادخواست تنظیم کنید. در این دادخواست باید مشخصات خود و همسایه خود موضوع شکایت و دلایل آن را به طور کامل شرح دهید. همچنین باید مدارکی را که برای اثبات ادعای خود دارید به دادخواست ضمیمه کنید. این مدارک می‌تواند شامل عکس فیلم گزارش پزشکی شهادت شهود و غیره باشد.
پس از تنظیم دادخواست و جمع‌آوری مدارک باید آن را به دادگاه صالح تقدیم کنید. دادگاه صالح برای رسیدگی به این نوع دعاوی دادگاه حقوقی است. دادگاه پس از دریافت دادخواست آن را بررسی می‌کند و در صورت لزوم از طرفین دعوا دعوت می‌کند تا در جلسه رسیدگی حاضر شوند و توضیحات خود را ارائه دهند.
در جلسه رسیدگی شما باید دلایل و مدارک خود را به دادگاه ارائه دهید و ثابت کنید که ساخت و ساز همسایه باعث ایجاد مزاحمت برای شما شده است. همسایه شما نیز می‌تواند در جلسه رسیدگی حاضر شود و از خود دفاع کند. دادگاه پس از استماع اظهارات طرفین و بررسی مدارک رای خود را صادر می‌کند.
اگر دادگاه رای به نفع شما صادر کند همسایه شما مکلف خواهد بود که از ادامه ساخت و ساز خودداری کند و خساراتی را که به شما وارد شده است جبران کند. اما اگر دادگاه رای به نفع همسایه شما صادر کند شما نمی‌توانید از او شکایت کنید.
البته باید به این نکته توجه داشته باشید که طرح شکایت از همسایه می‌تواند روابط شما با او را تیره و تار کند. بنابراین قبل از اقدام به طرح شکایت بهتر است سعی کنید که با همسایه خود صحبت کنید و مشکل را به صورت مسالمت‌آمیز حل کنید. شاید بتوانید با گفتگو و مذاکره به یک توافق برسید و از طرح شکایت جلوگیری کنید.
در برخی موارد ممکن است شهرداری یا سایر مراجع ذیصلاح به دلیل عدم رعایت قوانین و مقررات مربوطه دستور توقف عملیات ساختمانی را صادر کنند. در این صورت همسایه شما مکلف است که از دستور مراجع قانونی تبعیت کند و از ادامه ساخت و ساز خودداری کند.
اما اگر همسایه شما از دستور مراجع قانونی تبعیت نکند می‌توانید با مراجعه به دادگاه از او شکایت کنید و از دادگاه بخواهید که او را به اجرای دستور مراجع قانونی ملزم کند. دادگاه در این صورت می‌تواند با صدور حکم قضایی همسایه شما را به اجرای دستور مراجع قانونی ملزم کند و در صورت لزوم از نیروی انتظامی برای اجرای حکم استفاده کند.
باید به این نکته توجه داشته باشید که طرح شکایت از همسایه یک فرآیند پیچیده و زمان‌بر است. بنابراین قبل از اقدام به طرح شکایت بهتر است با یک وکیل مشورت کنید و از او راهنمایی بخواهید. یک وکیل متخصص می‌تواند به شما در تنظیم دادخواست جمع‌آوری مدارک و ارائه دلایل به دادگاه کمک کند و شانس شما را برای پیروزی در دعوا افزایش دهد.
به عنوان مثال در شهر یزد که به عنوان شهر بادگیرها و بافت تاریخی منحصر به فرد خود شناخته می‌شود حفظ اصالت بناها و رعایت حقوق همسایگان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هرگونه ساخت و ساز جدید یا بازسازی بناهای قدیمی باید با دقت و حساسیت ویژه‌ای انجام شود تا به بافت تاریخی شهر آسیب نرسد و حقوق همسایگان نیز رعایت شود. در صورتی که ساخت و سازی باعث ایجاد مزاحمت برای همسایگان شود آن‌ها می‌توانند با مراجعه به شهرداری و سایر مراجع ذیصلاح از حقوق خود دفاع کنند.
امیدواریم که این مقاله به شما در شناخت حقوق خود و نحوه طرح شکایت از ساخت و ساز همسایه کمک کرده باشد. به یاد داشته باشید که حفظ آرامش و آسایش زندگی حق همه شهروندان است و هیچ‌کس نباید به این حق تجاوز کند.
دیدگاهتان را بنویسید