در ازدحام روزمرگی‌ها جایی که حق و عدالت در تار و پود روابط انسانی تنیده شده‌اند گاه پیش می‌آید که برای احقاق حقوق خود نیازمند یاری متخصصان و کارشناسان هستیم. در این میان کارشناسان رسمی دادگستری به عنوان بازوهای توانمند دستگاه قضا نقشی بی‌بدیل در تشخیص حقیقت و صدور آرای عادلانه ایفا می‌کنند. اما چه می‌شود اگر این امینان عدالت ناخواسته یا از روی قصور مسیری خلاف عدالت را بپیمایند؟ چه راهکاری برای دادخواهی در این شرایط وجود دارد؟
در این نوشتار تلاش خواهیم کرد تا با زبانی ساده و روان به بررسی این موضوع مهم بپردازیم و ضمن روشن نمودن ابعاد مختلف آن راهکارهای قانونی و عملی برای شکایت از این متخصصان را ارائه نماییم. هدف ما ارائه راهنمایی جامع و کاربردی به افرادی است که در این موقعیت دشوار قرار گرفته‌اند و به دنبال احقاق حقوق خود هستند.
باور داریم که آگاهی از حقوق و تکالیف گامی اساسی در جهت ایجاد جامعه‌ای عادلانه‌تر و قانونمندتر است. از این رو امیدواریم این نوشتار بتواند گرهی از مشکلات حقوقی شما بگشاید و راهنمایی ارزشمند برای شما باشد.
در فرایند دادرسی متخصصان به عنوان افراد آگاه و صاحب‌نظر در زمینه‌های مختلف نقش مهمی در روشن شدن زوایای پنهان پرونده‌ها ایفا می‌کنند. آنان با ارائه نظرات کارشناسی خود به قضات کمک می‌کنند تا با دیدی بازتر و دقیق‌تر به حقیقت دست یابند و تصمیمات عادلانه‌تری اتخاذ نمایند. این افراد پس از گذراندن آزمون‌های سخت و کسب صلاحیت‌های لازم به عنوان کارشناس رسمی دادگستری منصوب می‌شوند و در فهرست رسمی قوه قضائیه قرار می‌گیرند.
تخصص این افراد در زمینه‌های گوناگونی همچون امور ملکی حسابداری راه و ساختمان پزشکی قانونی امور ثبتی و بسیاری دیگر متمرکز است. هرگاه در یک پرونده قضایی نیاز به بررسی تخصصی در یکی از این زمینه‌ها باشد قاضی می‌تواند از آنان برای ارائه نظر کارشناسی دعوت نماید. نظر ارائه شده توسط آنان به عنوان یکی از ادله اثبات دعوا مورد توجه دادگاه قرار می‌گیرد و می‌تواند تاثیر بسزایی در نتیجه نهایی پرونده داشته باشد.
با این حال این امکان وجود دارد که نظر ارائه شده توسط آنان به دلایلی همچون اشتباه قصور یا حتی تبانی نادرست و خلاف واقع باشد. در چنین شرایطی طرفین دعوا حق دارند نسبت به نظر ارائه شده اعتراض نمایند و خواستار بررسی مجدد آن شوند.
اعتراض به نظر کارشناسی یکی از حقوق اساسی طرفین دعوا است و قانونگذار به منظور تضمین حقوق افراد و جلوگیری از تضییع آن‌ها این حق را به رسمیت شناخته است. در صورتی که فردی نسبت به نظر ارائه شده توسط این متخصصان اعتراض داشته باشد می‌تواند با ارائه دلایل و مستندات کافی از دادگاه تقاضا نماید تا نظر ارائه شده مجدداً بررسی شود. دادگاه نیز موظف است به این اعتراض رسیدگی نماید و در صورت لزوم نظر کارشناس دیگری را نیز در این خصوص جویا شود.
در برخی موارد ممکن است تخلفات آنان فراتر از اشتباه و قصور باشد و به عمد و با سوءنیت انجام شود. در چنین شرایطی علاوه بر اعتراض به نظر کارشناسی می‌توان از آنان به مراجع ذی‌صلاح شکایت نمود و خواستار رسیدگی به تخلفات آنان شد.
رسیدگی به تخلفات آنان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا اعتماد عمومی به دستگاه قضا و کارشناسان رسمی دادگستری از ارکان اساسی یک جامعه سالم و قانونمند است. در صورتی که تخلفات آنان بدون رسیدگی باقی بماند این اعتماد خدشه‌دار خواهد شد و افراد نسبت به اجرای عدالت در جامعه بدبین خواهند شد.
در نظام حقوقی ایران سازوکارهای متعددی برای نظارت بر عملکرد و رسیدگی به تخلفات این افراد پیش‌بینی شده است. این سازوکارها شامل مراجع انتظامی کانون کارشناسان رسمی دادگستری و دادسرای انتظامی قضات می‌باشد.
کانون کارشناسان رسمی دادگستری به عنوان یک نهاد صنفی وظیفه نظارت بر عملکرد اعضای خود و رسیدگی به تخلفات انتظامی آنان را بر عهده دارد. هرگاه شکایتی مبنی بر تخلف از سوی یکی از افراد به این کانون ارائه شود کانون موظف است به این شکایت رسیدگی نماید و در صورت احراز تخلف متخلف را به مجازات‌های انتظامی محکوم نماید. مجازات‌های انتظامی شامل توبیخ کتبی تعلیق از کارشناسی برای مدت معین و در موارد شدیدتر لغو پروانه کارشناسی می‌باشد.
علاوه بر کانون دادسرای انتظامی قضات نیز می‌تواند به تخلفات این افراد رسیدگی نماید. در صورتی که تخلف آنان جنبه جزایی داشته باشد دادسرای انتظامی قضات می‌تواند متخلف را تحت تعقیب کیفری قرار دهد و در صورت اثبات جرم مجازات‌های قانونی را برای وی تعیین نماید. مجازات‌های کیفری شامل حبس جزای نقدی و در موارد خاص انفصال از خدمت می‌باشد.
برای شکایت از آنان لازم است شاکی مدارک و مستندات کافی را در اختیار داشته باشد و شکایت خود را به صورت مستند و مستدل ارائه نماید. مدارک و مستندات می‌تواند شامل گزارش کارشناسی قرارداد کارشناسی اسناد و مدارک مربوط به پرونده و هرگونه مدرکی که نشان دهنده تخلف آنان باشد باشد.
پس از ارائه شکایت مراجع ذی‌صلاح به بررسی شکایت می‌پردازند و در صورت لزوم از شاکی و متشاکی توضیحات می‌خواهند. در صورتی که تخلف آنان احراز شود متخلف به مجازات‌های قانونی محکوم خواهد شد.
لازم به ذکر است که شکایت از این افراد نیازمند آگاهی از قوانین و مقررات مربوطه است. از این رو توصیه می‌شود قبل از اقدام به شکایت با یک وکیل یا مشاور حقوقی مشورت نمایید تا از حقوق خود آگاه شوید و شکایت خود را به صورت صحیح و قانونی مطرح نمایید.
در استان‌های مختلف کشور سازوکارهای مشابهی برای رسیدگی به تخلفات این افراد وجود دارد. به عنوان مثال در استان فارس کانون کارشناسان رسمی دادگستری استان فارس وظیفه نظارت بر عملکرد و رسیدگی به تخلفات آنان را بر عهده دارد. این کانون با برگزاری دوره‌های آموزشی و بازآموزی تلاش می‌کند تا سطح دانش و مهارت‌های افراد را ارتقا دهد و از بروز تخلفات جلوگیری نماید. همچنین این کانون با همکاری دادگستری استان فارس اقدام به برگزاری همایش‌ها و کارگاه‌های آموزشی مشترک می‌نماید تا تعامل بین قضات و افراد را تقویت نماید و زمینه برای اجرای عدالت را فراهم نماید.
در استان خراسان رضوی نیز کانون کارشناسان رسمی دادگستری استان خراسان رضوی نقش مهمی در نظارت بر عملکرد و رسیدگی به تخلفات آنان ایفا می‌کند. این کانون با ایجاد کمیته‌های تخصصی به بررسی شکایات و اعتراضات مربوط به نظرات کارشناسی می‌پردازد و در صورت احراز تخلف متخلف را به مجازات‌های انتظامی محکوم می‌نماید. همچنین این کانون با همکاری دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی استان خراسان رضوی اقدام به برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی برای افراد می‌نماید تا سطح دانش و مهارت‌های آنان را ارتقا دهد و از بروز تخلفات جلوگیری نماید.
در استان اصفهان نیز کانون کارشناسان رسمی دادگستری استان اصفهان فعالیت‌های گسترده‌ای در زمینه نظارت بر عملکرد و رسیدگی به تخلفات افراد انجام می‌دهد. این کانون با ایجاد سامانه‌های الکترونیکی فرآیند ثبت شکایات و اعتراضات را تسهیل نموده است و امکان دسترسی آسان‌تر به اطلاعات مربوط به افراد را فراهم نموده است. همچنین این کانون با همکاری سازمان‌های مردم‌نهاد و نهادهای مدنی استان اصفهان اقدام به برگزاری برنامه‌های آگاهی‌بخشی عمومی می‌نماید تا حقوق و تکالیف افراد را به شهروندان آموزش دهد و از بروز تخلفات جلوگیری نماید.
شکایت از این افراد فرآیندی پیچیده و زمان‌بر است که نیازمند صبر و حوصله فراوان است. برای موفقیت در این فرآیند لازم است شاکی از حقوق و تکالیف خود آگاه باشد و مدارک و مستندات کافی را در اختیار داشته باشد. همچنین توصیه می‌شود قبل از اقدام به شکایت با یک وکیل یا مشاور حقوقی مشورت نمایید تا از راهنمایی‌های وی بهره‌مند شوید.
در صورتی که شاکی به نتیجه مطلوب نرسید می‌تواند به مراجع بالاتر مراجعه نماید و خواستار رسیدگی مجدد به شکایت خود شود. در نظام حقوقی ایران امکان اعتراض به آرای صادره از مراجع انتظامی و قضایی وجود دارد و شاکی می‌تواند با استفاده از این امکان حقوق خود را پیگیری نماید.
باور داریم که پیگیری مستمر و قانونی می‌تواند به احقاق حقوق و اجرای عدالت منجر شود. از این رو امیدواریم این نوشتار بتواند راهنمایی ارزشمند برای افرادی باشد که در این مسیر گام برمی‌دارند.
به یاد داشته باشیم که اعتماد عمومی به دستگاه قضا و کارشناسان رسمی دادگستری از ارکان اساسی یک جامعه سالم و قانونمند است. در صورتی که تخلفات آنان بدون رسیدگی باقی بماند این اعتماد خدشه‌دار خواهد شد و افراد نسبت به اجرای عدالت در جامعه بدبین خواهند شد.
از این رو رسیدگی به تخلفات آنان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و باید با جدیت و قاطعیت پیگیری شود. با همکاری و همدلی می‌توانیم جامعه‌ای عادلانه‌تر و قانونمندتر بسازیم که در آن حقوق همه افراد محترم شمرده شود.
امیدواریم این نوشتار توانسته باشد به سوالات شما در خصوص شکایت از این افراد پاسخ دهد و راهنمایی ارزشمند برای شما باشد. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر می‌توانید با وکیل یا مشاور حقوقی مشورت نمایید.
دیدگاهتان را بنویسید