پرشتاب روابط کاری بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی ما را تشکیل می‌دهند. تعاملات روزانه با همکاران مدیران و کارفرمایان مسیری را ترسیم می‌کنند که نه تنها معیشت ما را تامین می‌کند بلکه بر سلامت روانی و کیفیت زندگی ما نیز تاثیرگذار است. با این حال گاهی اوقات این مسیر هموار نبوده و با چالش‌ها و مشکلاتی همراه می‌شود که می‌تواند منجر به نارضایتی و احساس اجحاف شود. در چنین شرایطی آگاهی از حقوق قانونی و راه‌های احقاق آن امری ضروری و حیاتی است.
در این میان استان خراسان رضوی به عنوان یکی از قطب‌های صنعتی و کشاورزی کشور شاهد حجم بالایی از فعالیت‌های اقتصادی و به تبع آن روابط کاری متنوعی است. مشهد به عنوان پایتخت معنوی ایران و دومین شهر پرجمعیت کشور میزبان تعداد زیادی از کارگران و کارمندانی است که در بخش‌های مختلف مشغول به کار هستند. از صنایع تولیدی بزرگ گرفته تا کسب‌وکارهای کوچک و متوسط هر یک از این واحدها زمینه‌ای برای شکل‌گیری روابط کاری خاص خود هستند. با این وجود متاسفانه در این میان مواردی از نقض حقوق کارگران و کارمندان نیز مشاهده می‌شود که نیازمند توجه و رسیدگی است.
یکی از مهم‌ترین حقوقی که قانون کار برای کارگران و کارمندان در نظر گرفته است حق دریافت حقوق و مزایای قانونی به موقع و به طور کامل است. متاسفانه بسیاری از کارفرمایان به دلایل مختلف از جمله مشکلات مالی یا عدم آگاهی از قوانین در پرداخت حقوق و مزایای کارکنان خود کوتاهی می‌کنند. این موضوع می‌تواند مشکلات اقتصادی زیادی را برای کارگران و خانواده‌هایشان ایجاد کند و بر روحیه و عملکرد آنها تاثیر منفی بگذارد.
علاوه بر حقوق مالی کارگران و کارمندان حق دارند در محیطی امن و سالم به کار مشغول شوند. کارفرمایان موظفند تمام اقدامات لازم را برای حفظ سلامت و ایمنی کارکنان خود انجام دهند و از بروز حوادث ناشی از کار جلوگیری کنند. متاسفانه در برخی از کارگاه‌ها و کارخانه‌ها به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی شاهد وقوع حوادث ناگواری هستیم که منجر به آسیب‌دیدگی و حتی فوت کارگران می‌شود.
همچنین یکی دیگر از حقوق اساسی کارگران و کارمندان حق داشتن امنیت شغلی است. کارفرمایان نمی‌توانند بدون دلیل موجه و قانونی اقدام به اخراج کارکنان خود کنند. متاسفانه در برخی از موارد کارفرمایان به بهانه‌های واهی اقدام به اخراج کارکنان خود می‌کنند و آنها را در شرایط سختی قرار می‌دهند.
در صورتی که کارگران و کارمندان با هر یک از این مشکلات و یا سایر موارد نقض حقوق خود مواجه شوند حق دارند که از کارفرمای خود شکایت کنند و خواستار احقاق حقوق خود شوند. خوشبختانه قانون کار سازوکارهای مشخصی را برای رسیدگی به شکایات کارگران و کارمندان در نظر گرفته است.
اولین قدم برای شکایت از کارفرما مراجعه به اداره کار و امور اجتماعی محل کار است. در این اداره کارگران و کارمندان می‌توانند شکایت خود را به صورت کتبی ثبت کنند و مدارک و مستندات مربوط به شکایت خود را ارائه دهند. پس از ثبت شکایت اداره کار موضوع را بررسی می‌کند و در صورت لزوم از کارفرما نیز دعوت می‌کند تا توضیحات خود را ارائه دهد.
در صورتی که اداره کار شکایت کارگر یا کارمند را وارد بداند تلاش می‌کند تا با میانجی‌گری بین کارگر و کارفرما صلح و سازش برقرار کند. اگر صلح و سازش امکان‌پذیر نباشد اداره کار موضوع را به هیات تشخیص ارجاع می‌دهد. هیات تشخیص متشکل از نمایندگان کارگران کارفرمایان و دولت است. این هیات پس از بررسی دقیق مدارک و مستندات رای خود را در خصوص شکایت صادر می‌کند.
در صورتی که هر یک از طرفین به رای هیات تشخیص اعتراض داشته باشند می‌توانند ظرف مدت 15 روز از تاریخ ابلاغ رای به هیات حل اختلاف مراجعه کنند. هیات حل اختلاف بالاترین مرجع رسیدگی به شکایات کارگری و کارفرمایی است. رای این هیات برای هر دو طرف لازم‌الاجرا است.
البته لازم به ذکر است که کارگران و کارمندان می‌توانند به صورت مستقیم نیز به مراجع قضایی مراجعه کنند و شکایت خود را در دادگاه مطرح کنند. اما توصیه می‌شود که ابتدا از طریق اداره کار و هیات‌های تشخیص و حل اختلاف اقدام کنند زیرا رسیدگی به شکایات در این مراجع معمولا سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر است.
در استان خراسان رضوی اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی مسئولیت رسیدگی به شکایات کارگران و کارمندان را بر عهده دارد. این اداره کل دارای شعب مختلفی در شهرستان‌های استان است که کارگران و کارمندان می‌توانند به آنها مراجعه کنند و شکایت خود را ثبت کنند. همچنین این اداره کل با برگزاری دوره‌های آموزشی و مشاوره‌ای تلاش می‌کند تا آگاهی کارگران و کارمندان را از حقوق خود افزایش دهد و از بروز اختلافات کارگری و کارفرمایی جلوگیری کند.
علاوه بر این سازمان‌های مردم‌نهاد و تشکل‌های کارگری نیز در استان خراسان رضوی فعالیت می‌کنند که می‌توانند به کارگران و کارمندان در زمینه احقاق حقوق خود کمک کنند. این سازمان‌ها با ارائه مشاوره‌های حقوقی رایگان و برگزاری کارگاه‌های آموزشی تلاش می‌کنند تا کارگران و کارمندان را در برابر سوءاستفاده‌های احتمالی کارفرمایان توانمند سازند.
یکی از مواردی که در زمینه شکایت از کارفرما بسیار حائز اهمیت است داشتن مدارک و مستندات کافی است. کارگران و کارمندان باید تمام مدارک مربوط به قرارداد کار فیش‌های حقوقی نامه‌های اداری و سایر اسناد مرتبط با شغل خود را به دقت نگهداری کنند و در صورت بروز اختلاف آنها را به مراجع رسیدگی ارائه دهند.
همچنین کارگران و کارمندان باید در هنگام عقد قرارداد کار به تمام مفاد آن دقت کنند و از حقوق و تعهدات خود آگاه باشند. در صورتی که در قرارداد کار شرایطی وجود داشته باشد که به نظر آنها غیرمنصفانه یا غیرقانونی باشد باید قبل از امضای قرارداد با کارفرما مذاکره کنند و خواستار اصلاح آن شوند.
لازم به ذکر است که شکایت از کارفرما حق قانونی هر کارگر و کارمندی است که حقوقش نقض شده است. اما باید توجه داشت که این اقدام می‌تواند روابط کاری را تحت تاثیر قرار دهد و حتی منجر به از دست دادن شغل شود. بنابراین قبل از اقدام به شکایت باید تمام جوانب موضوع را در نظر گرفت و با یک مشاور حقوقی مشورت کرد. هدف از شکایت باید احقاق حق و جلوگیری از تکرار تخلفات باشد نه انتقام‌جویی و ایجاد دشمنی. با رعایت این نکات می‌توان از این حق قانونی به درستی استفاده کرد و به عدالت دست یافت. رسیدگی به این امور در شهر زیارتی مشهد از اهمیت ویژه ای برخوردار است چرا که بسیاری از زائرین نیز در این شهر مشغول به کار هستند و اطلاع از این قوانین می تواند به آنها کمک شایانی کند. امیدواریم که با افزایش آگاهی کارگران و کارمندان از حقوق خود و با تلاش دستگاه‌های نظارتی شاهد کاهش موارد نقض حقوق کارگران و کارمندان در استان خراسان رضوی و سراسر کشور باشیم. امید است با همدلی و همکاری بتوانیم محیطی عادلانه‌تر و امن‌تر را برای کار و تلاش فراهم کنیم. با امید به روزی که هیچ کارگری در هیچ کجای این سرزمین مورد ظلم و اجحاف قرار نگیرد.
دیدگاهتان را بنویسید